فوکوس چیست؟ آشنایی با مفهوم فوکوس درعکاسی و کاربرد آن

یکی از  نکات اولیه که در دوره آموزش عکاسی مورد توجه است و شما بایستی یاد بگیرید، مفهوم فوکوس است. در صورتی که به تازگی عکاسی را آغاز کردید یا قصد دارید مفاهیم عکاسی از جمله فوکوس را بیاموزید، این مطلب به شما کمک خواهد کرد. پس تا انتهای این مقاله کاربردی همراه سفیر قرن باشید. 

با توجه به سوژه‌ای که برای عکاسی انتخاب کردید، فوکوس کردن ممکن است راحت یا سخت باشد. برای مثال، فوکوس کردن روی یک عکس دسته‌جمعی یا روی یک منظره ثابت با یک حیوان در حال حرکت متفاوت است. با این وجود، در تمام تصاویر و عکس‌هایی که می‌گیرید یک صفحه فوکوس وجود دارد که به‌ صورت افقی یا موازی با سنسور است. صفحه فوکوس در واقع فضایی بین لنز دوربین شما با بهترین نقطه فوکوس است که شارپ‌ترین حالت را در عکس نشان دهد. در ادامه به طور دقیق به شما خواهیم گفت که فوکوس چیست دو چه کاربردی دارد.

فوکوس چیست؟ 

فوکوس (Focus) به معنای تمرکز است. مفهوم این کلمه در عکاسی، به معنای رسیدن به حداکثر وضوحی است که تصویر می‌تواند داشته باشد. شما با عقب و جلو کردن صفحه فوکوس برای رسیدن به تصویر مورد نظر، سوژه را در حالت وضوح کامل قرار می‌دهید. در واقع به کمک فوکوس کردن در عکاسی، می‌توانید فاصله کانونی عدسی لنز دوربین را بر اساس فاصله‌ای که جسم تا دوربین دارد، برای داشتن یک تصویر واضح تنظیم کنید.

به طور کلی دوربین‌ها دارای دو سیستم فوکوس هستند. یک سیستم فوکوس اتوماتیک یا AF که همان اتوفوکوس است و دیگری سیستم فوکوس دستی یا MF که منوال فوکوس نامیده می‌شود. اما MF و  Af در عکاسی چیست؟ در ادامه با این دو مفاهیم آشنا خواهیم شد.

آموزش نحوه فوکوس در عکاسی

در صورتی که قصد دارید به‌ صورت دستی فوکوس روی سوژه را انجام دهید، آموزش فوکوس دستی در ادامه مطلب را حتماً مطالعه کنید. برای فوکوس، در صورتی که تنظیمات را به‌ صورت خودکار قرار دهید، دوربین با استفاده از نقطه مرکزی، فوکوس روی سوژه را انجام می‌دهد. همچنین در صورتی که می‌خواهید هنر عکاسی خود را نشان دهید و کمی خلاقیت چاشنی تصاویرتان کنید، می‌توانید نقطه فوکوس را خودتان تنظیم کنید.

تنظیم رینگ فوکوس در فوکوس دستی دوربین به شما کمک خواهد کرد تا هر زمان که بخواهید از سوژه تصاویر واضح و شارپ بگیرید. در نظر داشته باشید هرچقدر دیافراگم عریض‌تر باشد، بایستی دقیق‌تر عمل کنید. در حالتی که با استفاده از لنز دوربین عکاسی، فوکوس را انجام می‌دهید، دریچه دیافراگم دوربین همیشه باز است. این دریچه تنها زمانی بسته می‌شود که شما دکمه شات را فشار داده و عکستان را بگیرید. دکمه پیش ‌نمایش عمق میدان (DPB) کمک می‌کند تا درک بهتری از فوکوس روی سوژه داشته باشید؛ با این وجود تنها زمانی می‌توانید تصاویر خوب و باکیفیت داشته باشید که دریچه دیافراگم باریک را تنظیم کنید.

اگر می‌خواهید خیلی سریع فوکوس دستی را تنظیم کنید، بهتر است دوربین را در حالت لایو ویو قرار داده و آن را روی سه‌ پایه قرار دهید. در این حالت، عمق میدان و روشنایی که می‌بینید بسیار دقیق است. اگر می‌خواهید سوژه بزرگ‌نمایی بیشتری داشته باشد تا در این حالت روی آن فوکوس کنید، بایستی از زوم دوربین استفاده کنید؛ برخی از دوربین‌ها قادرند تا 10 برابر نیز زوم کنند. زوم کردن صرفاً کمک می‌کند پیش ‌نمایش بهتری از عکستان داشته باشد. در مرحله بعدی بایستی سراغ رینگ فوکوس رفته و آن را طوری تنظیم کنید که سوژه شارپ شود. در حالت زوم بزرگ، کار معمولاً راحت‌تر است. به این ترتیب می‌توانید یک عکس فوق‌العاده با فوکوس دستی از تصاویر ماکرو مانند نمای گلبرگ‌های یک گل یا پر یک پروانه بیندازید.

دوربین‌های عکاسی جدید معمولاً همه مجهز به فوکوس خودکار هستند و اغلب با همین نوع فوکوس کار می‌کنند. به همین دلیل ممکن است فوکوس دستی با دوربین‌های جدید و به‌ صورت چشمی کمی سخت‌تر از دوربین‌های قدیمی به نظر برسد. ضمن اینکه این نوع دوربین‌های جدید طوری طراحی نشدند که بتوانید سریع و راحت از طریق منظره‌یاب (viewfinder) فوکوس کنید.

بیشتر بخوانید: آموزش عکاسی سیاه و سفید با موبایل

حالت فوکوس چیست؟ انواع حالت های فوکوس در عکاسی و کاربرد آن‌ها

درک حالت‌های فوکوس دوربین به دو روش اصلی برای فوکوس کردن بر روی یک سوژه بستگی دارد که عکاسان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. این روش‌ها شامل فوکوس دستی، که با استفاده از دست انجام می‌شود، و فوکوس خودکار است که به فناوری و موتورهای فوکوس دوربین متکی است. هر دو روش فوکوس مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند و بسته به شرایط عکاسی، می‌توان از هر یک بهره برد.

 فوکوس دستی (Manual Focus - MF)

در حالت فوکوس دستی، عکاس با استفاده از حلقه فوکوس روی لنز، فوکوس را به‌صورت دستی تنظیم می‌کند. این حالت برای شرایطی که نیاز به دقت بالایی دارد، مانند عکاسی ماکرو یا در نور کم، بسیار مناسب است. با فوکوس دستی، عکاس کنترل کامل بر روی فوکوس دارد و می‌تواند به دقت بیشتری به سوژه‌های خاص تمرکز کند، حتی اگر سیستم فوکوس خودکار دوربین در چنین شرایطی دچار مشکل شود.

 فوکوس خودکار (Auto Focus - AF)

فوکوس خودکار یکی از رایج‌ترین و کاربردی‌ترین حالت‌های فوکوس در دوربین‌های مدرن است. در این حالت، دوربین با استفاده از حسگرهای داخلی خود، به‌طور خودکار سوژه را شناسایی کرده و فوکوس را تنظیم می‌کند. این حالت به ویژه برای عکاسان مبتدی که می‌خواهند به سرعت و بدون دغدغه به عکاسی بپردازند، بسیار مفید است. فوکوس خودکار شامل چندین زیرمجموعه مانند AF تک نقطه‌ای، AF چند نقطه‌ای و AF پیوسته است که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند.
 

AF تک نقطه‌ای (Single-Point AF)

در این حالت، عکاس یک نقطه خاص را برای فوکوس انتخاب می‌کند. این گزینه برای پرتره‌ها و عکاسی از سوژه‌های ثابت مناسب است، زیرا به عکاس اجازه می‌دهد تا با دقت بیشتری فوکوس کند. با انتخاب یک نقطه مشخص، می‌توان جزئیات بیشتری از سوژه را به تصویر کشید و از فوکوس دقیق‌تری بهره‌مند شد.
 

AF چند نقطه‌ای (Multi-Point AF)

دوربین در حالت AF چند نقطه‌ای از چندین نقطه برای پیدا کردن بهترین فوکوس استفاده می‌کند. این حالت برای صحنه‌های پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی مناسب است. به عنوان مثال، هنگام عکاسی از یک منظره یا جمعیتی از افراد، این حالت به دوربین کمک می‌کند تا بهترین نقطه فوکوس را انتخاب کرده و تصویری واضح‌تر ارائه دهد.
 

AF پیوسته (Continuous AF)

این حالت برای عکاسی از سوژه‌های متحرک کاربرد دارد. در حالت AF پیوسته، دوربین به‌طور مداوم روی سوژه فوکوس می‌کند، حتی زمانی که سوژه یا دوربین حرکت می‌کند. این ویژگی برای عکاسی ورزشی، حیات وحش یا هر موقعیتی که سوژه در حال حرکت است، بسیار کارآمد است و به عکاس کمک می‌کند تا تصاویر شفافی از سوژه‌های متحرک بگیرد.
 

فوکوس ترکیبی (Hybrid Focus)

برخی از دوربین‌ها از سیستم فوکوس ترکیبی استفاده می‌کنند که ترکیبی از فوکوس خودکار و دستی است. این سیستم به عکاس امکان می‌دهد تا فوکوس خودکار را به کار گیرد و سپس برای تنظیمات دقیق‌تر از فوکوس دستی استفاده کند. این ویژگی برای عکاسان حرفه‌ای که نیاز به دقت و سرعت بالا دارند، بسیار مفید است، زیرا می‌توانند به سرعت فوکوس خودکار را تنظیم کرده و سپس جزئیات نهایی را به صورت دستی تنظیم کنند.
 

فوکوس پیش‌بینی (Predictive Focus)

این حالت بیشتر در دوربین‌های پیشرفته و حرفه‌ای یافت می‌شود. فوکوس پیش‌بینی، حرکت سوژه را تخمین زده و فوکوس را بر اساس آن تنظیم می‌کند. این حالت برای عکاسی ورزشی و حرکت‌های سریع مفید است، زیرا به دوربین اجازه می‌دهد تا با پیش‌بینی حرکت سوژه، همواره فوکوس را در نقطه مناسبی نگه دارد و از ایجاد تصاویر تار جلوگیری کند.
 

فوکوس چهره (Face Detection AF)

این سیستم فوکوس خودکار، چهره‌های انسانی را تشخیص داده و روی آن‌ها فوکوس می‌کند. فوکوس چهره برای عکاسی پرتره بسیار کارآمد است، زیرا دوربین به طور خودکار چهره‌ها را شناسایی کرده و فوکوس را روی آن‌ها تنظیم می‌کند. این ویژگی به عکاسان کمک می‌کند تا به راحتی تصاویری با فوکوس دقیق از چهره‌ها بگیرند.
 

فوکوس چشم (Eye Detection AF)

یک ویژگی پیشرفته که بر روی چشم‌های سوژه فوکوس می‌کند، تا اطمینان حاصل شود که چشمان سوژه در فوکوس کامل هستند. این حالت برای عکاسی پرتره و حیوانات ایده‌آل است. فوکوس چشم به عکاسان این امکان را می‌دهد تا به راحتی و با دقت بالا روی چشم‌های سوژه فوکوس کنند و تصاویر جذاب‌تری را ثبت کنند.
 

کاربرد فوکوس در عکاسی چیست؟ 

انتخاب مد فوکوس چندان کار سختی نیست. برای مثال زمانی که قصد دارید از اجسام بی‌جان و سوژه‌های غیر متحرک عکاسی کنید، مد AF-S به کمکتان می‌آید. این مد کارایی بیشتری دارد و می‌توانید در عکاسی از مناظر گرفته تا عکس‌های پرتره از آن بهره بگیرید. در مقاله "آموزش عکاسی پرتره" می‌توانید اطلاعات بیشتری در این مورد به دست آورید.

مد فوکوس AF-C بهترین مد است که می‌توانید موقع عکاسی از صحنه‌های اکشن و عکاسی از سوژه متحرک از آن بهره بگیرید. مثلاً زمانی که قصد عکاسی ورزشی دارید یا می‌خواهید از حرکات پرندگان عکاسی کنید، و به ‌طورکلی در عکس‌هایی با بزرگنمایی بالا فوکوس AF-C به کارتان می‌آید.

سخن پایانی
با یکدیگر بررسی کردیم که فوکوس چیست، و یاد گرفتیم که در زمان عکاسی در شب با نور کم یا زمانی که قصد دارید از یک منظره که همه چیز در فوکوس باشد، عکاسی کنید، فوکوس دستی بهترین گزینه است؛ چرا که در این حالت مد اتو فوکوس تنها روی سوژه پیش‌زمینه فوکوس خواهد کرد. به صورت کلی در عکاسی شما آزادی هنری برای فوکوس کردن دارید. برای مثال، زمانی که قصد عکاسی از یک گل را دارید، با توجه به اینکه می‌خواهید از نزدیک‌ترین گلبرگ عکاسی کنید یا مرکز گل، می‌توانید فوکوس مورد نظرتان را از هر مد دستی یا خودکار انتخاب کنید؛ هیچ یک از این دو گزینه اشتباه نیست. در واقع بستگی به هدف شما دارد که می‌خواهید چه احساسی به بیننده منتقل شود. 

به صورت یک اصل کلی در نظر داشته باشید، هرچقدر روی قسمتی که بیننده انتظار ندارد در عکس ببیند، فوکوس کنید و توجه او را به آن بخش جلب کنید، موفق‌تر خواهید بود. این قضیه را می‌توانید به ‌خوبی در عکس‌های پرتره و فوکوس روی دست به ‌جای چشم مشاهده کنید. شما از چه مدی برای سوژه‌های ثابت یا متحرک اغلب استفاده می‌کنید؟ از تجربه هنری‌تان برایمان بگویید.