سیستم برق خودرو یکی از اجزای کلیدی در عملکرد خودروهای امروزی است. با پیشرفت فناوری، تعداد قطعات الکترونیکی و نیاز به تأمین انرژی برای آن‌ها افزایش یافته است. هر یک از این قطعات وظیفه خاصی دارند و انرژی موردنیازشان را از طریق اتصالات پیچیده‌ای که سیستم برق خودرو نامیده می‌شود، از باتری دریافت می‌کنند. در واقع، این سیستم شامل تمام قطعات و اتصالاتی است که به منبع برق متصل‌اند و به واسطه‌ی فعال‌سازی کلیدها شروع به کار می‌کنند.
در برخی موارد، نقص در یکی از اجزای سیستم برق خودرو می‌تواند عملکرد کلی خودرو را مختل کند؛ ازاین‌رو، آشنایی با این سیستم و نحوه عیب‌یابی اولیه ضروری است. با مطالعه این مقاله، با اجزای سیستم برق خودرو و نحوه عملکرد آن آشنا خواهید شد و یاد می‌گیرید که چگونه برخی مشکلات متداول را خودتان برطرف کنید.
سیستم برق خودرو چیست؟
سیستم برق خودرو مجموعه‌ای از اجزای الکتریکی است که به تأمین و مدیریت انرژی مورد نیاز برای عملکرد صحیح وسایل نقلیه می‌پردازد. این سیستم شامل باتری، دینام، استارت، و اجزای الکتریکی مختلفی است که به طور هماهنگ عمل کرده و انرژی الکتریکی مورد نیاز برای روشن کردن موتور، تأمین برق لوازم داخلی مانند چراغ‌ها و رادیو، و دیگر عملکردهای الکتریکی خودرو را فراهم می‌کنند. عملکرد صحیح این سیستم برای اطمینان از کارایی و ایمنی خودرو بسیار حیاتی است.
کاربرد برق خودرو
برق خودرو نقش حیاتی در عملکردهای مختلف اتومبیل ایفا می‌کند و با پیشرفت فناوری، پیچیدگی‌های بیشتری پیدا کرده است. باتری خودرو به عنوان منبع اصلی انرژی الکتریکی، برای اجرای چندین وظیفه ضروری است.
از جمله کاربردهای برق خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فعال‌سازی چراغ‌های خودرو
- تنظیم شیشه‌های برقی
- روشن کردن موتور
- استفاده از چراغ‌های راهنما
- فعال‌سازی سیستم‌های امنیتی و ضدسرقت
- عملکرد کلیدهای کنترلی
- تنظیم سیستم‌های تهویه و گرمایش
اجزا و قطعات سیستم برق خودرو
امروزه تعداد قطعات و سیستم ارتباط آن‌ها با یکدیگر پیچیده‌تر از گذشته شده است؛ اما سه بخش اصلی سیستم الکتریکی هر خودرویی را باتری، دینام و استارت موتور تشکیل می‌دهد که در تمامی خودروها یکسان است. از طریق این سه بخش، برق هر قطعه الکترونیکی در خودرو از طریق مدارها تامین می‌شود. در ادامه کارکرد قطعات مختلف سیستم برق رسانی خودرو را توضیح می‌دهیم.
دوره آموزش الکترونیک پیشرفته در آموزشگاه سفیر قرن
باتری
باتری به عنوان تامین کننده برق خودرو، اصلی‌ترین قطعه الکتریکی به شمار می‌رود. روشن‌کردن استارت موتور و تامین برق سیستم الکتریکی خودرو، زمانی که ماشین خاموش است دو وظیفه اصلی باتری به شمار می‌رود. بدون باتری علاوه‌بر آن که قطعات الکتریکی کار نخواهند کرد، ماشین را نیز نمی‌توان روشن کرد. اما باید در نظر داشت که باتری نمی‌تواند این انرژی را به صورت طولانی مدت تامین کند. در واقع اگر یکی از قطعات مانند چراغ در زمان خاموشی خودرو روشن باقی بماند، این احتمال وجود دارد که باعث خالی‌شدن و از کارافتادن باتری شود.
استارت موتور
استارت، موتور الکتریکی در خودرو است که با ارسال نیرو به موتور، باعث روشن‌شدن خودرو می‌شود. در واقع می‌توان گفت با زدن استارت ماشین، این موتور، انرژی الکتریکی را از باتری دریافت و آن را تبدیل به انرژی مکانیکی می‌کند و باعث کارکردن موتور خودرو می‌شود. بنابراین واضح است که در صورت به وجود آمدن مشکل برای این قطعه، خودرو روشن نخواهد شد.
دینام
زمانی که خودرو روشن باشد، دیگر باتری برق قطعات الکتریکی را تامین نخواهد کرد. در چنین حالتی تامین برق قطعات برعهده دینام است. با روشن‌شدن موتور، تسمه‌ای توسط آن به حرکت در می‌آید. دینام، این انرژی مکانیکی را به الکتریسیته تبدیل می‌کند. همچنین دینام علاوه‌بر تامین برق قطعات، باتری را شارژ می‌کند تا قدرت باتری در هنگام خاموشی خودرو و برای استارت زدن حفظ شود. اگر دینام نتواند این انرژی الکتریکی را تامین کند، در عملکرد باتری و استارت اختلال به وجود می‌آید.
فیوز
مشکلاتی مانند اضافه بار می‌تواند به کل سیستم سیم برق خودرو آسیب وارد کند. برای جلوگیری از بروز چنین حوادثی، هر مدار الکتریکی در خودرو دارای یک فیوز است. فیوزها از سیم‌کشی خودرو در برابر حوادثی مانند اضافه بار محافظت می‌کنند. تمام فیوزهای خودرو در جعبه فیوز قرار دارند. خودروها دارای دو جعبه فیوز هستند، یکی از این جعبه فیوزها در محفظه موتور و جعبه دیگر که مربوط به قطعاتی مانند برف پاک‌کن و بالابر شیشه است، در زیر داشبورد قرار دارد.
واحد کنترل موتور
امروزه همه خودروها دارای یک کامپیوتر مرکزی هستند که به آن واحد کنترل موتور یا ECU گفته می‌شود. سنسورهای مختلفی از موتور و سیستم سوخت به این کامپیوتر متصل هستند و ECU با دریافت اطلاعات از این سنسورها عملکرد خودرو را مدیریت می‌کند. در خودروهای جدید، با از کارافتادن واحد کنترل موتور، ماشین خاموش شده و نمی‌توان رانندگی کرد، چرا که تمام عملکرد خودرو از طریق این کامپیوتر کنترل می‌شود.
سایر دوره های آموزشگاه سفیر قرن: دوره آموزش برق صنعتی
معنای رنگ سیم ها در اتومبیل
با توجه به افزایش تعداد قطعات الکترونیکی در خودرو، تعداد سیم‌های مربوط به هر یک از این قطعات نیز بسیار زیاد است. به همین علت برای عیب‌یابی آسان، سیم‌ها به دسته‌های مختلف تقسیم و هرکدام رنگ مشخصی دارد. برخی از رنگ سیم‌ها در خودرو، بیانگر اتصال‌های زیر هستند:
- آبی: اتصال بین کلید و چراغ‌های بزرگ جلوی خودرو
- قرمز: اتصال بین کلید و چراغ‌های کوچک جلو و عقب اتومبیل
- زرد: اتصال میان دینام و جعبه فیوز و همچنین سیم چراغ شارژ
- سبز: اتصال میان فیوز و مصرف‌کننده‌ها و همچنین چراغ راهنما
- سفید: سیم متصل به کوئل، چراغ روغن و چراغ‌های اخطار دهنده
- مشکی: برای اتصال بدنه
سیستم برق خودرو چگونه کار می کند؟
با چرخاندن کلید خودرو، در ابتدا باتری روشن شده و شروع به فعالیت می‌کند. در این حالت اگر از قطعه الکتریکی استفاده کنید، به عنوان مثال چراغ‌ها را روشن کرده یا پنجره خودرو را پایین بکشید، انرژی برق آن به وسیله باتری تامین می‌شود. با زدن استارت، باتری انرژی زیادی را به سمت موتور استارت می‌فرستد. موتور استارت این انرژی را دریافت و به وسیله قطعه‌ای به نام کوئل، شمع‌های خودرو را روشن کرده و در نتیجه موتور خودرو به کمک برق دریافتی شروع به فعالیت می‌کند. با روشن‌شدن موتور، دینام به وسیله حرکت تسمه روشن شده، سپس انرژی مکانیکی را دریافت و تبدیل به انرژی الکتریکی می‌کند. در این حالت دینام، برق قطعات الکتریکی که در زمان روشن بودن خودرو استفاده می‌شود را تامین کرده و باتری خودرو را شارژ می‌کند.
دیگر قطعات الکتریکی، انرژی خود را به کمک سیم‌ها و مدارهایی که در خودرو وجود دارند دریافت می‌کنند. در واقع می‌توان گفت طرز کار سیستم برق خودرو بر اساس یک چرخه است و هر قطعه اصلی، برای ادامه کار خود به دیگر قطعات وابسته است. به عنوان مثال اگر دینام بعد از روشن‌شدن نتواند باتری را شارژ کند، بعد از خاموش‌شدن خودرو، باتری دیگر انرژی کافی برای روشن‌کردن خودرو نخواهد داشت.
دوره آموزش plc در آموزشگاه سفیر قرن
برق دزدی خودرو چیست؟
در برخی مواقع ممکن است یکی از قطعات به هنگام خاموش بودن خودرو، روشن باشد و از باتری برای تامین انرژی الکتریکی خود استفاده کند. این کار باعث ضعیف‌شدن باتری و در طولانی مدت، موجب عمر کوتاه آن شود. در صورتی که متوجه شدید باتری شما زودتر از زمان موعد خالی شده، علاوه‌بر بررسی کارکرد قطعاتی مانند دینام، حتما به این نکته دقت داشته باشید که ممکن است یکی از قطعات الکتریکی خودرو دچار مشکل شده و در زمان خاموشی از باتری خودرو استفاده می‌کند.
نگهداری و عیب‌یابی سیستم برق خودرو
نگهداری و عیب‌یابی سیستم برق خودرو شامل نظارت دقیق و تحلیل علمی اجزای الکتریکی پیچیده خودرو است. سیستم برق خودرو، شامل باتری، دینام، استارت و سیستم‌های کنترلی، برای عملکرد بهینه و ایمنی خودرو ضروری است.
برای نگهداری این سیستم، باید به طور منظم موارد زیر را بررسی کرد:
وضعیت باتری: بررسی ولتاژ و سلامت باتری برای اطمینان از قدرت تأمین انرژی.
عملکرد دینام: ارزیابی توان دینام در تأمین انرژی و شارژ باتری.
اتصالات الکتریکی: بررسی سیم‌کشی و اتصالات برای پیشگیری از افت ولتاژ و اتصال‌های ضعیف.
در عیب‌یابی سیستم برق خودرو، مشکلات ممکن است شامل:
افت ولتاژ باتری: که می‌تواند به علت فرسودگی یا عدم شارژ کافی باشد.
مشکلات دینام: از جمله عدم تولید ولتاژ کافی برای شارژ باتری.
اختلالات در سیم‌کشی: که می‌تواند منجر به اختلال در انتقال برق و عملکرد سیستم‌های مختلف شود.
کلام آخر
در این مطلب درمورد سیستم برق خودرو، اجزا و قطعات آن و همچنین معنای هررنگ از سیم‌های استفاده‌شده در این سیستم صحبت کردیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد. برای شرکت در دوره های آموزشگاه سفیر قرن که در زمینه های مختلف از جمله دوره های آموزش عکاسی، فیلمبرداری، برق و سایر دوره های فنی برگزار می شود، کافیست با ما تماس بگیرید.
