طراحی مدار الکترونیکی یک فرایند پیچیده است که برای ساخت انواع دستگاههای الکترونیکی از قبیل تلفن همراه، کامپیوتر، تلویزیون و دستگاههای پزشکی استفاده میشود. در این نوع طراحی، از قطعات الکترونیکی مختلفی مانند مقاومت، خازن، ترانزیستور، دیود و ... استفاده میشود و هدف از آن، ایجاد یک سیستم الکترونیکی قابلاعتماد، کارآمد و باکیفیت است.
در طراحی برد الکترونیکی ، باید به اصول مهمی مانند اصول بنیادین الکترونیک، ترکیب دقیق قطعات، برقراری ارتباط بین قطعات، محدودیتهای فضایی و انتخاب مواد مناسب توجه کرد. همچنین، برای ارزیابی عملکرد مدار الکترونیکی، از شبیهسازیهای نرمافزاری مانند SPICE استفاده میشود. در ادامه این مطلب از سفیر قرن، برایتان در مورد فرایند طراحی مدار الکترونیکی بیشتر توضیح میدهیم.
شیوه طراحی مدار الکترونیکی
طراحی مدار الکترونیکی یک فرایند چندگانه است که از مرحله طراحی اولیه تا مرحله ساخت و تست مدار الکترونیکی، ادامه دارد. در هر مرحله، توجه به جزئیات مهم است و هرگونه خطا در هر مرحله میتواند به مشکلاتی در ساخت و عملکرد مدار الکترونیکی منجر شود. یادگیری طراحی مدار در حوزه های مختلف مانند طراحی مدار های دوربین مداربسته در تکمیل دوره آموزش نصب دوربین مدار بسته یا دوره برق صنعتی کاربرد دارد.
نحوه طراحی مدار الکترونیکی بسیار متنوع و پیچیده هستند، اما در کل به دو دسته طراحی سختافزار (Hardware) و طراحی نرمافزار (Software) تقسیم میشوند.
در طراحی سختافزار، ابتدا نیازمندیهای سختافزاری مدار مشخص میشوند و سپس با استفاده از نرمافزارهای شبیهسازی و طراحی مدار، نقشههای آنها طراحی میشوند.
- در مرحله اول سختافزاری، نیازمندیهای مدار الکترونیکی تعیین میشوند و اهداف موردنظر از طراحی را مشخص میکنیم. در این مرحله، باید باتوجهبه نوع کاربرد مدار، قطعات الکترونیکی موردنیاز، توان مصرفی مدار و نحوه کنترل و تحریک آن را تعیین کنیم.
- مرحله دوم، بهصورت شماتیک است. در این مرحله، با استفاده از نرمافزارهای طراحی مدار، شماتیک مدار الکترونیکی را بهصورت دقیق طراحی میکنیم. در این مرحله، قطعات الکترونیکی انتخاب شده، بهصورت بلوکهای مجزا در نرمافزار قرار میگیرند و با استفاده از اتصالات مناسب، شماتیک کامل مدار طراحی میشود.
- مرحله سوم، طراحی PCB یا برد مدارچاپی است. در این مرحله، با استفاده از نرمافزارهای طراحی PCB، مدار الکترونیکی بهصورت فیزیکی روی برد مدارچاپی طراحی میشود.
نرم افزار طراحی مدارهای الکترونیکی
برای طراحی مدارهای الکترونیکی میتوان از نرمافزارهای مختلفی استفاده کرد. برخی از انواع نرم افزار طراحی مدار الکترونیکی عبارتاند از:
- آلتیوم دیزاینر (Altium Designer) یکی از قدرتمندترین نرمافزارهای طراحی مدارات الکترونیکی است که توانایی طراحی انواع مدارات الکترونیکی را دارد.
- کادنس (Cadence) یکی از محبوبترین نرمافزارهای طراحی مدارهای الکترونیکی است و توانایی طراحی مدارات الکترونیکی با پیچیدگیهای بالا را دارد.
- اورکد (OrCAD) یکی از محبوبترین نرمافزارهای طراحی مدارهای الکترونیکی است که قابلیت طراحی انواع مدارات الکترونیکی از جمله مدارهای آنالوگ و دیجیتال را دارد.
- پروتئو (Proteus) یکی از بهترین نرمافزارهای شبیهسازی مدارهای الکترونیکی است که علاوه بر طراحی، امکان شبیهسازی و تحلیل مدارات الکترونیکی را نیز فراهم میکند.
- سیمولیک (Simulink) محصول شرکت متلب (MATLAB) است و توانایی طراحی و شبیهسازی مدارات الکترونیکی را دارد.
مهمترین ویژگی هرکدام از این نرمافزارها، در نوع طراحی و استفاده آنها است، از این رو بر اساس نیاز خود، میتوانید یک برنامه طراحی مدار الکترونیکی را انتخاب کنید. این نرم افزارها برای دوره آموزش سانترال هم کاربرد دارند.
مراحل طراحی برد الکترونیکی
مراحل طراحی برد الکترونیکی عبارتاند از:
- برنامهریزی: نیازهای برد الکترونیکی، اندازه و ابعاد، تعداد لایهها، شکل و شمایل کلی و مشخصات فنی آن مشخص میشود.
- طراحی مدار: مدار الکترونیکی بر اساس نیازهای برد الکترونیکی طراحی میشود. این مرحله میتواند با استفاده از نرمافزارهایی مانند Altium Designer، Cadence، OrCAD و ... انجام شود.
- طراحی PCB: مدار طراحی شده بهصورت فایل Gerber به نرمافزار طراحی برد الکترونیکی انتقال داده میشود و برد الکترونیکی با استفاده از این نرمافزار طراحی میشود.
- تولید: برد الکترونیکی با استفاده از فایل طراحی شده و باتوجهبه نوع و تعداد سفارش، تولید میشود.
- تست: پس از تولید، برد الکترونیکی باید تست شود تا مطمئن شویم که مدار درست کار میکند و مشکلی ندارد.
- عیبیابی: در صورت وجود مشکل در عملکرد برد الکترونیکی، عیبیابی و تعمیر آن صورت میگیرد.
- نهایی کردن: در این مرحله، برد الکترونیکی نهایی شده و برای استفاده در دستگاه الکترونیکی خود آماده میشود.
مراحل دقیقتر و جزئیات هر یک به طور کامل در دوره آموزش الکترونیک آموزشگاه سفیر قرن به صورت کاملا کاربردی، آموزش داده می شود.
تجهیزات مورد نیاز بستن مدار الکترونیکی
تجهیزات موردنیاز برای بستن مدار الکترونیکی شامل:
- برد الکترونیکی: برای نصب مدار الکترونیکی روی آن استفاده میشود.
- قطعات الکترونیکی: قطعات الکترونیکی شامل مقاومت، خازن، ترانزیستور و دیود هستند که در مدار الکترونیکی استفاده میشوند.
- ابزار برش: برای برش قطعات الکترونیکی مورد نیاز است.
- لحیم: برای اتصال قطعات الکترونیکی به یکدیگر و به برد الکترونیکی استفاده میشود.
- پایه: برای نصب قطعات الکترونیکی روی برد الکترونیکی و اتصال آنها به یکدیگر استفاده میشود.
- کانکتور: برای اتصال مدار الکترونیکی به دستگاههای دیگر مورداستفاده قرار میگیرد.
- پوشش محافظ: برای محافظت مدار الکترونیکی از خطرات مختلف مانند گردوغبار، رطوبت و شوک استفاده میشود.
- ابزار تست: برای تست عملکرد مدار الکترونیکی پس از بستن آن استفاده میشود.
اگر به صورت تخصصی تمایل دارید در حوزه برق صنعتی فعالیت داشته باشید، می توانید در دوره برق صنعتی سفیر قرن شرکت کنید.
نکات مهم در طراحی مدارات الکترونیکی
در طراحی مدارات الکترونیکی، باید به نکات زیر توجه شود:
- تحلیل مدار: برای طراحی یک مدار الکترونیکی، باید ابتدا تحلیل مدار صورت گیرد و سپس قطعات الکترونیکی موردنیاز برای آن انتخاب شوند.
- استفاده از قطعات باکیفیت: در انتخاب قطعات الکترونیکی باید به کیفیت آنها توجه شود و از قطعات باکیفیت و معتبر استفاده شود.
- رعایت نکات طراحی: برای طراحی مدار الکترونیکی باید نکات طراحی مانند قراردادن منابع تغذیه در نزدیکی قطعات، استفاده از قطعات با فرکانس بالا و امکانات اضافی برای افزایش پایداری مدار رعایت شوند.
- استفاده از نرمافزارهای طراحی: استفاده از نرمافزارهای طراحی مانند Altium Designer و Eagle PCB به طراحان کمک میکند تا مدارات بهتری طراحی کنند.
- تست و عیبیابی: بعد از طراحی و بستن مدار الکترونیکی، باید مدار تست شود و در صورت وجود عیب، عیبیابی و رفع آن صورت گیرد.
پیشنهاد سایر دوره های آموزشی سفیر قرن: آموزش نصب دوربین مداربسته
حرف آخر
طراحی مدار الکترونیکی یکی از مهمترین فرایندهایی است که در صنعت الکترونیک انجام میشود. در این فرایند، باتوجهبه نیازهای مدار، قطعات الکترونیکی مناسب انتخاب و با استفاده از نرمافزارهای طراحی، مدار الکترونیکی طراحی و سپس برد الکترونیکی بسته میشود.
برای طراحی مدار باید به نکاتی مانند تحلیل مدار، استفاده از قطعات باکیفیت، رعایت نکات طراحی، استفاده از نرمافزارهای طراحی و تست و عیبیابی مدار توجه شود. آموزش طراحی مدارات الکترونیکی یک فرایند پیچیده است که به دانش فنی و تخصصی نیاز دارد. در این فرایند، باتوجهبه نیازهای مدار و رعایت نکات طراحی، میتوان مدارات الکترونیکی با عملکرد بهتری طراحی کرد و از مشکلاتی مانند اختلال در عملکرد مدار و خرابی قطعات الکترونیکی جلوگیری کرد که در نهایت به بهبود کارایی و عملکرد سیستم کلی کمک میکند.